Κεμάλ Ατατούρκ

O Mουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ (1881 – 10/11/1938) υπήρξε αρχηγός του στρατού, επαναστάτης, ιδρυτής της Δημοκρατίας της Τουρκίας και πρώτος της πρόεδρος.

Αναδείχθηκε στρατιωτικά στη μάχη της Καλλίπολης κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά την ήττα των Οθωμανών ο Κεμάλ οδήγησε το Τουρκικό Εθνικό Κίνημα σε αυτό που θα γινόταν ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας. Ο Κεμάλ αναμόρφωσε την κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή, οδηγώντας στο «Κεμαλικό κράτος». Προσπάθησε να δημιουργήσει ένα σύγχρονο, δημοκρατικό και ασφαλές κράτος βασισμένο στις δυτικές αρχές διακυβέρνησης.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη από έναν μικρό αξιωματούχο που αργότερα έγινε έμπορος ξύλου. Αποφοίτησε από την στρατιωτική ακαδημία το 1905 και οργανώθηκε αμέσως ενάντια στο οθωμανικό καθεστώς. Πολέμησε το 1910 στη Γαλλία, το 1911 στη Λιβυή εναντίον των Ιταλών, εναντίον των Βουλγάρων στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, εναντίων των Ρώσων στον Καύκασο το 1916, στην Παλαιστίνη εναντίον Βρετανικών στρατευμάτων το 1918. Επέστρεψε στην κατεχόμενη Κωνσταντινούπολη στις 13/11/1918. Υπό την κατοχή συμμαχικών στρατευμάτων ήταν και το Ιζμίρ καθώς και μεγάλες περιοχές της Ανατολίας από Αγγλικά, Ιταλικά, Γαλλικά κι Ελληνικά στρατεύματα. Ο Κεμάλ άρχισε να οργανώνει απελευθερωτικό στρατό. Έπειτα από κινήσεις άγγλων αξιωματούχων, η κυβέρνηση των Οθωμανών δίνει εντολή να τον εκτελέσουν. Ο Κεμάλ παραιτείται από τον Οθωμανικό στρατό και εγκαθιδρύει κοινοβούλιο στην Άγκυρα. Το 1920 συγκαλεί Εθνοσυνέλευση, το 1921 ψηφίζεται Σύνταγμα και την 1/11/1922 πείθει τους αντιπροσώπους να καταργήσουν το Σουλτάνο, προχωρώντας σε αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Στις 23 Οκτωβρίου υπογράφει συνθήκη ειρήνης με τους Σοβιετικούς. Οργανώνει στρατό και τον Αύγουστο του 1921 νικά τους έλληνες που είχαν εγκατασταθεί στο Σαγγάριο, μόλις 80 χιλιόμετρα από την Άγκυρα. Το 1923 πείθει την Τουρκική Εθνοσυνέλευση να υπογραφεί η Συνθήκη της Λωζάνης και η Τουρκία περιέρχεται τελικά σε περίοδο ειρήνης. Ήταν μόλις 42 ετών.

Βενιζέλος και Κεμάλ

Μέχρι το 1925 το τουρκικό κοινοβούλιο απαρτιζόταν από ένα μόνο κόμμα, αυτό που ίδρυσε ο Κεμάλ. Τότε ο ίδιος ζητά από τον Καζίμ Καραμπεκίρ την ίδρυση ενός νέου κόμματος. Το νέο Προοδευτικό κόμμα είχε πιο συντηρητικές ιδέες σε σχέση με τον πολιτικό σοσιαλισμό της κυβέρνησης. Σε λίγο όμως στο νέο κόμμα ηγήθηκαν άνθρωποι που ο Κεμάλ θεώρησε φονταμενταλιστές και ο ίδιος ακύρωσε την λειτουργία του με διδακτορικό νόμο. Στις 11/8/1930 προσπάθησε ξανά για τη δημιουργία δεύτερου κόμματος στην τουρκική βουλή. Το νέο κόμμα απέκτησε ερείσματα σε όλη την επικράτεια κυρίως με ανθρώπους που ήθελαν να φέρουν την θρησκεία στην πολιτική ζωή. Με το φόβο της κατάργησης του «κοσμικού» κράτους το νέο κόμμα καταργήθηκε από τον ίδιο του τον αρχηγό, τον Αλί Φετί Οκιάρ. Έτσι ο Κεμάλ δεν κατάφερε ποτέ τον πλήρη εκδημοκρατισμό της χώρας.

Οι μεταρρυθμίσεις που επέφερε στο εκπαιδευτικό σύστημα, στην κοινωνική ζωή και τον πολιτισμό, μπορούν να ιδωθούν εδώ. Το 1932 ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον πρότεινε για το Νόμπελ Ειρήνης. Στη διαθήκη του άφησε όλα του τα υπάρχοντα στο Δημοκρατικό Κόμμα, στην Ομοσπονδία Τουρκικής Γλώσσας και στην Τουρκική Ακαδημία Ιστορίας.

Αυτός είναι ο άνθρωπος που κάποιοι θέλουν να τιμηθεί από την Θεσσαλονίκη, ως τέκνο της. Να σημειωθεί πως το όνομα της οδού Αποστόλου Παύλου, κάθετης στην οδό Αγίου Δημητρίου, μέχρι το 1955 ονομαζόταν οδός Κεμάλ Ατατούρκ, όνομα που είχε αποκτήσει επί δημαρχίας Κοσμόπουλου (πατρός), με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, όταν πέθανε το 1938 ο Κεμάλ Ατατούρκ.

Πηγή: Wikipedia
Για την μετάφραση κατηγορείστε εμένα.